پوکی استخوان یا استئوپروز از عارضه‌هایی است که باعث می‌شود استحکام استخوان کاهش پیدا کند و استخوان را در شرایطی قرار دهد که راحت‌تر بشکند و دچار آسیب شود. با توجه به اینکه پوکی استخوان با کمبود مواد مغذی ارتباط زیادی دارد، تصمیم داریم در این مطلب به بررسی تاثیر کمبود آهن و پوکی استخوان بپردازیم. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید باشد.
نشانه‌های پوکی استخوان چیست؟
پیش از آن که به بررسی ارتباط کمبود آهن و پوکی استخوان بپردازیم، بهتر است با پوکی استخوان آشنا شویم.
بهتر است بدانید پوکی استخوان ممکن است بدون علامت باشد و تا زمانی که عوارض آن آشکار نشود، متوجه نشوید که مبتلا به پوکی استخوان هستید. کسانی که دچار پوکی استخوان می‌شوند در قسمت‌های مختلف بدن مانند لگن، مچ دست و مهره‌های ستون فقرات دچار شکستگی‌های خفیف یا شدید متناسب با میزان پوکی استخوان می‌شوند.
به طور معمول شکستگی در لگن و مچ دست، پس از افتادن یا ضربه اتفاق می‌افتد. در حالی که شکستگی مهره‌های ستون فقرات ممکن است بدون صدمه بروز کند و هیچ علامتی نداشته باشد. البته کسی که دچار شکستگی‌های متعدد ستون فقرات می‌شود به مرور زمان دچار تغییر حالت ستون فقرات و ایجاد انحنا در آن هم می‌شود. پس یکی دیگر از علائم پوکی استخوان کوتاه شدن قد فرد یا خمیده شدن قامت است.
علت‌های ابتلا به پوکی استخوان چیست؟
با توجه به اینکه همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، بهتر است با عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان بیشتر آشنا شویم تا بتوانیم بروز نشانه‌های پوکی استخوان را متوقف کنیم. بافت استخوان به طور دائمی در حال تشکیل و جایگزینی است و استحکام آن به میزان زیادی به تغذیه فرد بستگی دارد.
بنابراین کسانی که در جوانی تغذیه مناسبی دارند، در سنین بالاتر هم استخوان‌های محکم‌تری دارند و احتمال مبتلا شدن آن‌ها به پوکی استخوان کمتر می‌شود. بهتر است بدانید کمبود کلسیم، ویتامین D، کمبود آهن و پوکی استخوان با هم در ارتباط هستند؛ بنابراین کسانی که رژیم غذایی غنی از آهن، کلسیم و سایر منابع معدنی دارند کمتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار می‌گیرند.
ارتباط کمبود آهن و پوکی استخوان چیست؟
مطابق یافته‌های پژوهشگران، کسانی که مبتلا به کمبود آهن هستند با احتمال بیشتری دچار تحلیل استخوان می‌شوند و خطر پوکی استخوان در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.
یکی از دلایل ارتباط کمبود آهن و پوکی استخوان نیاز بدن به آهن برای سنتز کلاژن است. همچنین با توجه به اینکه بدن برای سوخت و ساز ویتامین D به آهن نیاز دارد لازم است به نشانه‌های کم خونی توجه کنیم تا احتمال ابتلا به پوکی استخوان به دلیل نیاز بدن به ویتامین D و آهن کاهش پیدا کند.
یکی از نکات بااهمیت درباره ارتباط کمبود آهن و پوکی استخوان مربوط به سنتز گلبول‌های قرمز در مغز استخوان است. یعنی کسی که مغز استخوان ضعیفی دارد، نمی‌تواند گلبول قرمز کافی تولید کند و علائم کم خونی و متعاقب آن پوکی استخوان بروز می‌کند.
بنابراین حتی پس از تایید ابتلا به پوکی استخوان، درمان‌های مختلفی برای کنترل کم خونی در نظرگرفته شود تا از تشدید پوکی استخوان جلوگیری شود.
نشانه‌های کم خونی در بدن
با توجه به مطالبی که بیان کردیم، برای اهمیت دادن بیشتر به شرایط سلامتی و جلوگیری از پوکی استخوان، بهتر است به نشانه‌های کم خونی در بدن توجه کنید. علائم کم خونی در بدن شامل رنگ‌پریدگی، خستگی و ضعف، ضربان قلب نامنظم، سرگیجه یا تنگی نفس، درد قفسه سینه و سرد شدن دست و پا است. برای اینکه از بروز عارضه‌های شدید کم خونی و پوکی استخوان جلوگیری کنید، بهتر است با بروز نشانه‌های فوق برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
راه‌های پیشگیری از کم خونی
با توجه به ارتباط کمبود آهن و پوکی استخوان، بهتر است با راهکارهای پیشگیری از کم خونی آشنا شوید تا بتوانید از بروز پوکی استخوان هم جلوگیری کنید.
موارد زیر بهترین راه‌های پیشگیری از کم خونی است.
- رژیم غذایی غنی از آهن
یکی از راه‌های موثر برای جلوگیری از کم خونی و پوکی استخوان، رعایت رژیم غذایی غنی از آهن است.
بهتر است بدانید حبوبات مخصوصا عدس، گوشت قرمز، جگر و قلوه منابع مفید و غنی آهن هستند. همچنین بهتر است غلات غنی شده، سبزیجات با برگ تیره و میوه‌های خشک را هم در رژیم غذایی خود بگنجانید تا بتوانید آهن مورد نیاز بدن را تامین کنید و از کمبود آهن و پوکی استخوان جلوگیری کنید.
علاوه بر تامین آهن مورد نیاز بدن لازم است، از منابع غنی از اسید فولیک هم استفاده کنید. سبزیجات با برگ تیره، نخود سبز، بادام زمینی، نان و غلات و پاستا منابع مفید اسید فولیک هستند که می‌توانند با تقویت بدن از بروز پوکی استخوان جلوگیری کنند.
- مصرف منابع غذایی ویتامین c
برای افزایش جذب آهن و اسید فولیک موجود در رژیم غذایی بهتر است غذاهای غنی از ویتامین c را هم در برنامه غذایی خود بگنجانید. زیرا ویتامین c موجب جذب بهتر آهن و اسید فولیک می‌شود و می‌تواند به طور غیر مستقیم بر جلوگیری از پوکی استخوان تاثیرگذار باشد.
انواع مرکبات، آب میوه‌ها، فلفل، کلم بروکلی، توت فرنگی و خربزه و توت فرنگی منابع غنی از ویتامین c هستند.
ارتباط کم تحرکی و پوکی استخوان
با اینکه کمبود آهن و پوکی استخوان با هم ارتباط دارند، اما باید عوامل دیگری که بر پوکی استخوان تاثیر می‌گذارد را هم بررسی و کنترل کنیم. یکی از عواملی که موجب افزایش خطر پوکی استخوان می‌شود، عدم تحرک فرد است. ورزش کردن، راه رفتن و دویدن از اقدامات موثری هستند که می‌توانند رشد استخوان‌ها را تحریک کنند.
بنابراین برای پیشگیری از پوکی استخوان علاوه بر ارتباط کمبود آهن و پوکی استخوان باید به نقش تحرک بدنی هم اشاره کنیم.
مصرف دخانیات و پوکی استخوان
به جز ارتباط کمبود آهن و پوکی استخوان باید به تاثیر استفاده از دخانیات هم توجه کنیم. سیگار کشیدن از عوامل مهمی است که باعث می‌شود احتمال ابتلا به پوکی استخوان افزایش پیدا کند. به همین دلیل به کسانی که در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند توصیه می‌شود، سیگار کشیدن را کنار بگذارند تا بتوانند از پیشرفت پوکی استخوان جلوگیری کنند.
بیماری‌های مرتبط با پوکی استخوان
تمام عواملی که موجب افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان می‌شوند سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی یا ورزش کردن نیست؛ بلکه به جز کمبود آهن و پوکی استخوان، بیماری‌های دیگری هم خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند.
بیماری‌هایی که باعث افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان می‌شوند شامل موارد زیر است.
- کم کاری تیروئید
- پرکاری تیروئید
- سندرم کوشینگ
- بیماری‌های کبدی و سرطان
- لوپوس
- آرتریت روماتوئید
- بیماری‌های سوءجذب مانند سلیاک
همچنین در صورت استفاده طولانی مدت از داروهای ضد انعقاد خون، داروهای ضد تشنج یا داروهای ضد افسردگی هم احتمال ابتلا به پوکی استخوان افزایش پیدا می‌کند.
تاثیر کمبود کلسیم و ویتامین D بر پوکی استخوان
همانطور که کمبود آهن و پوکی استخوان با هم در ارتباط هستند، مواد معدنی و ویتامین‌های دیگر هم بر پوکی استخوان تاثیر گذار هستند. به طور مثال یکی از عوامل اصلی ابتلا به پوکی استخوان؛ مصرف پایین کلسیم است.
زیرا کلسیم از عناصر ضروری است که در حفظ استحکام و مقاومت استخوان‌ها تاثیر گذار است و باعث سلامت استخوان‌ها می‌شود. به همین دلیل مصرف کلسیم در رژیم غذایی روزانه ضروری است.
منابع غذایی مفید کلسیم شامل محصولات لبنی، سبزیجات با برگ سبز مانند بروکلی، ماهی‌های با استخوان نرم و غلات غنی شده است.
همچنین برای استحکام استخوان لازم است میزان ویتامین D مورد نیاز بدن هم تامین شود.
منابع غذایی ویتامین D هم شامل غذاهای غنی شده و ماهی است. همچنین قرار گرفتن درمعرض نور خورشید هم می‌تواند نیاز بدن به ویتامین Dرا تامین کند. به جز این موارد مصرف مکمل‌های ویتامین D هم برای تامین نیازهای بدن مفید است.
تاثیر کمبود پروتئین بر پوکی استخوان
پروتئین از عناصر تشکیل دهنده بافت استخوان است که موجب افزایش تراکم در استخوان‌ها می‌شود. کسانی که گیاهخوار هستند به احتمال بیشتری درگیر پوکی استخوان می‌شوند زیرا مقادیر کافی از پروتئین دریافت نمی‌کنند.
بنابراین لازم است تخم مرغ، آجیل و حبوبات که جزو منابع اصلی تامین پروتئین مورد نیاز بدن هستند، در رژیم غذایی گنجانده شوند.
جمع‌بندی
پوکی استخوان عارضه‌ای است که موجب تضعیف استخوان‌های بدن و بالابردن احتمال شکستگی در آن می‌شود. این عارضه مردان و زنان را مبتلا می‌کند و عوامل مختلفی مانند کم تحرکی و رژیم غذایی نامناسب از علت‌های ابتلا به آن هستند. در این مطلب سعی کردیم درباره راه‌های پیشگیری از پوکی استخوان صحبت کنیم و ارتباط کم خونی و پوکی استخوان را بررسی کردیم.
همچنین راهکارهای موثری برای پیشگیری از کمبود آهن پیشنهاد کنیم. امیدواریم با استفاده از این اطلاعات بتوانید احتمال ابتلا به پوکی استخوان را کاهش دهید و زندگی باکیفیت‌تری را تجربه کنید.
مرکز سنجش تراکم استخوان در تهران مجهز به دستگاه‌های پیشرفته است و کارکنان باتجربه و متبحری در آن مشغول به فعالیت هستند. متقاضیان می‌توانند با مراجعه به این مرکز میزان پوکی استخوان را تشخیص دهند و از اقدامات درمانی و پیشگیری مناسب استفاده کنند. از مزایای استفاده از خدمات این مجموعه این است که درصد خطای تشخیص کم است، پروتکل‌های بهداشتی به درستی رعایت می‌شود و نتایج در کوتاه‌ترین زمان در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.
