پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود؟

پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود؟ این سوالی است که بسیاری از افرادی که نگران پوک­شدن استخوان­ هایشان هستند، می­پرسند.

به طورکلی باید بگوییم که استخوان­ها در اوایل دوران بزرگسالی تا اواخر دهه سوم زندگی، ضخیم­ترین و قوی­ترین حالت خود را دارند. اما از حدود 35 سالگی به تدریج شروع به تحلیل می­کنند.

این روند برای همه اتفاق می­افتد، اما برخی از افراد سریع­تر از حد معمول استخوان از دست می­دهند و به همین خاطر به پوکی ­استخوان مبتلا می­شوند. این افراد در معرض خطر بیشتر شکستگی هستند.

شکستگی­های مرتبط با پوکی­ استخوان بیشتر در لگن، مچ دست یا ستون فقرات رخ می­دهد (یعنی از این قسمت­ها شروع می­شود). استخوان، بافت زنده‌ای است که دائماً در حال تجزیه و جایگزینی است. پوکی استخوان زمانی اتفاق می­افتد که ایجاد استخوان جدید با از بین­ رفتن استخوان قدیمی هماهنگ نباشد.

با وجود اینکه از دست دادن استخوان از حدود 35 سالگی شروع می­شود، برخی از افراد به دلایل مختلف ممکن است در سنین جوانی و یا حتی کودکی دچار این مشکل شوند. پس پاسخ این سوال که پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود، همیشه 35 سالگی نیست.

ما در این مقاله سعی می­کنیم تا پس از بیان روند بازسازی استخوان و ریسک­فاکتورهای پوکی استخوان، زمان شروع آن را در افرادی که شرایط ویژه­ای دارند بررسی کنیم. همچنین درباره روش­هایی که می­توان شروع پوکی استخوان را با آنها تخمین زد، صحبت کنیم. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.

روند بازسازی استخوان و تراکم آن در طول زندگی

استخوان‌ها در تمام طول زندگی مرتبا بازسازی می­شوند. استخوان جدید ساخته می‌شود و استخوان قدیمی از بین می­رود. وقتی جوان هستید، بدن شما سریع­تر از این­که استخوان قدیمی را تجزیه کند، استخوان جدید می­سازد و بنابراین توده استخوانی شما افزایش می­یابد. پس از اوایل دهه 20 سالگی، این روند کند می­شود و اکثر افراد در سن 30 سالگی به اوج توده استخوانی خود می­رسند. با افزایش سن، توده استخوانی سریع­تر از آنچه که ایجاد می­شود از بین می­رود.

اینکه پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود تا حدی به میزان توده استخوانی افراد در جوانی بستگی دارد. حداکثر توده استخوانی تا حدی ارثی است و همچنین بر اساس قومیت متفاوت است. هر چه سن اوج توده استخوانی شما بیشتر باشد، انگار استخوان بیشتری در بانک بدن خود دارید و احتمالا در سن بالاتری دچار پوکی استخوان می­شوید.

با همه این­ها، برخی از ریسک­فاکتور­ها سبب می­شوند روند بازسازی استخوان و اینکه پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود تغییر کند. این ریسک­فاکتورها -مخصوصا اگر دست به دست بدهند- می­توانند پوکی استخوان را در سنین خیلی کمتری ایجاد کنند.

ریسک­ فاکتور­های پوکی استخوان:

برخی از عوامل خطر پوکی استخوان خارج از کنترل هستند، از جمله:

• جنسیت: زنان بیشتر از مردان پوکی استخوان می­گیرند.
• سن: هر چه سن شما بالاتر می­رود، خطر ابتلا به پوکی استخوان بیشتر می­شود.
• نژاد: اگر سفیدپوست یا آسیایی تبار هستید، در معرض بیشترین خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید.
• سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی به خصوص اگر لگن مادر یا پدرتان شکسته باشد، یک ریسک­فاکتور قوی برای شما محسوب می­شود.
• اندازه بدن: مردان و زنانی که فریم‌های بدن کوچکی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.
• کاهش هورمون­های جنسی:  کاهش هورمون­های جنسی باعث ضعیف­شدن استخوان می­شود. کاهش سطح استروژن در زنان در دوران یائسگی، درمان‌های سرطان پروستات که سطح تستوسترون را در مردان کاهش می‌دهند و درمان‌های سرطان سینه که سطح استروژن را در زنان کاهش می‌دهند، احتمالاً از دست­دادن استخوان را تسریع می‌کنند.
• مشکلات تیروئید: هورمون تیروئید زیادی (پرکاری تیروئید یا مصرف داروی بیش از حد) می­تواند باعث تحلیل استخوان شود.
• فعالیت بیش از حد پاراتیروئید و غدد فوق­کلیوی

در ادامه مقاله خواهید دید که ریسک­فاکتورهای فوق در این­که پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود تاثیر زیادی دارند و می­توانند سن شروع را کاهش دهند. علاوه بر عوامل فوق، مشکلات تغذیه­ای نیز در پوکی استخوان تاثیر دارند:

عوامل غذایی موثر بر پوکی استخوان

• مصرف کم کلسیم: مصرف کم کلسیم به کاهش تراکم استخوان، از دست­دادن زودهنگام استخوان و افزایش خطر شکستگی کمک می­کند.
• اختلالات اشتها: محدودیت شدید دریافت غذا و کمبود وزن باعث ضعیف­شدن استخوان در مردان و زنان می­شود.
• جراحی دستگاه گوارش: جراحی برای کاهش اندازه معده یا برداشتن بخشی از روده، میزان سطح موجود برای جذب مواد مغذی از جمله کلسیم را محدود می‌کند. این جراحی­ها شامل جراحی­هایی برای کمک به کاهش وزن و سایر اختلالات گوارشی هستند.

داروها موثر بر پوکی استخوان:

• استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید خوراکی یا تزریقی، مانند پردنیزون و کورتیزون
• داروهای ضد تشنج، رفلاکس معده، سرطان، رد پیوند

بیماری­های موثر بر پوکی استخوان:

• بیماری سلیاک
• بیماری التهابی روده
• بیماری کلیه یا کبد
• سرطان
• مولتیپل میلوما
• روماتیسم مفصلی

عادات غذایی بدِ موثر بر پوکی استخوان:

• شیوه زندگی کم­تحرک
• مصرف بیش از حد الکل
• مصرف تنباکو

تاثیر ریسک­ فاکتور­ها بر این­که پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود.

همان­طور که اشاره شد، ریسک­فاکتورها می توانند اثر زیادی بر زمان شروع پوکی استخوان داشته باشند و آن را از 35 سالگی به سنین کمتری انتقال دهند. در اینجا پوکی استخوان در کودکان، افراد مبتلا به بی­اشتهایی عصبی و برخی موارد دیگر را بررسی می­کنیم.

پوکی استخوان در کودکان

سوال این است که در کودکان دارای چندین ریسک­فاکتور، پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود؟ اگرچه پوکی استخوان در کودکی نادر است، اما ممکن است به دلیل وجود ریسک­فاکتورهای زیر رخ دهد:

بیماری­ها: آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان، استخوان­سازی ناکامل، دیابت، بیماری کلیوی، پرکاری تیروئید، سندرم کوشینگ، بیماری التهابی روده، فیبروز کیستیک و بی­اشتهایی عصبی

داروها: مانند برخی از انواع درمان‌های سرطان، داروهای ضد تشنج (برای مدیریت صرع) یا کورتیکواستروئیدها (برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها از جمله آرتریت و آسم استفاده می‌شوند)

سبک زندگی: تغذیه نامناسب (به ویژه کمبود کلسیم و ویتامین D)، یا ورزش بیش از حد که منجر به اختلال در چرخه قاعدگی می­شود. کودکانی که در بستر هستند یا دوره‌های بی‌حرکتی طولانی‌مدت دارند، در معرض افزایش خطر پوکی استخوان نوجوانان هستند.

همانطور که دیدید پاسخ به سوال پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود همیشه 35 سالگی نیست. برخی از فاکتورها سبب می­شوند پوکی استخوان در خردسالی هم رخ دهد.

پوکی استخوان در افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی

سوال این است که در افراد مبتلا به بی­اشتهایی عصبی پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود؟

مطالعات نشان می­دهند که توده استخوانیِ کم، در افراد مبتلا به بی­اشتهایی عصبی شایع است و در اوایل دوره بیماری ایجاد می­شود. دختران مبتلا به بی­اشتهایی ممکن است به اوج تراکم استخوان خود نرسند و بنابراین ممکن است در طول زندگی در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی باشند.

زنان مبتلا به اختلالات خوردن، به ویژه بی­اشتهایی عصبی، در معرض خطر بالای پوکی استخوان هستند. حدود سه­چهارم زنانی که معیارهای بی­اشتهایی عصبی را دارند شواهدی مبنی بر کمبود مواد معدنی استخوان را نشان می­دهند.

پوکی استخوان در زنان، قبل از سنین یائسگی:

همان­طور که گفتیم پوکی استخوان معمولا پس از سنین یائسگی در زنان رخ می­دهد. با این حال، به گفته بنیاد ملی پوکی استخوان، عوامل دیگری که می­توانند افراد را در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان پیش از یائسگی قرار دهند عبارتند از: سابقه خانوادگی قوی این بیماری، اختلالات خوردن، عدم تحرک، سیگار کشیدن و نوشیدن الکل.

همان­طور که در مثال­های فوق دیدید، اگرچه به طور معمول کاهش توده استخوانی از 35 سال شروع می­شود اما این­که پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود بستگی به عوامل زیادی دارد که بر اساس ریسک­فاکتورها و گاهی عوامل زمینه­ای ناشناخته کنترل می­گردد. با این حال معمولا در همه موارد استخوان‌های لگن، ستون فقرات و مچ دست، بیشتر تحت تاثیر قرار می­گیرند.

آزمایش تراکم استخوان چیست؟

آزمایش تراکم استخوان برای اندازه­گیری محتوای مواد معدنی و تراکم استخوان استفاده می­شود. ممکن است با استفاده از اشعه ایکس، جذب­سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DEXA یا DXA)، یا یک سی­تی­اسکن ویژه -که از نرم­افزار کامپیوتری برای تعیین تراکم استخوان لگن یا ستون فقرات استفاده می­کند- انجام شود. به دلایل مختلف، اسکن DEXA “استاندارد طلایی” یا دقیق­ترین تست در نظر گرفته می­شود.

این اندازه­گیری به دکتر شما می­گوید که آیا توده استخوانی کاهش یافته است یا خیر. اینکه پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود تا حدود زیادی به وسیله این دستگاه قابل پیش­بینی است. این روش می­تواند برای تعیین خطر شکستگی در آینده استفاده شود. این روش معمولاً تراکم استخوان‌های ستون فقرات، پایین بازو و لگن را اندازه‌گیری می‌کند.

جمع بندی: پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود؟

اینکه پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود همیشه یک جواب ندارد. به طور معمول این روند از سن 35 سالگی شروع شده و بیشتر در استخوان­های لگن، مچ دست یا ستون فقرات رخ می­دهد. اما در افرادی که ریسک­فاکتورهای پوکی استخوان را دارند می­تواند این روند خیلی سریعتر و حتی در کودکی رخ دهد. حذف ریسک فاکتورهایی که امکان تغییر آنها است -مثل بی­تحرکی- کمک زیادی به جلوگیری از شروع زودرس آن می­کند.

 از اینکه در مقاله پوکی استخوان از کجا و چه سنی شروع میشود با ما همراه بودید از شما متشکریم.